
Oorlog in de Duinen
1945
Afluisteren in de duinen.

Al vrij vroeg in de oorlog werden door de Duitse bezetters overal luister- en radar posten neergezet met de bijbehorende telefoonkabels. Doel: het tijdig kunnen signaleren of er een geallieerde aanval opkomst was. De Luchtbeschermingsdienst Bloemendaal zetelde op 't Kopje van Bloemendaal in een inmiddels gebouwde ronde bunker, nu bekend als de uitkijktoren. Met hulp van beschikbare informatie en foto's proberen wij een beeld te geven hoe e.e.a. werkte in en rondom de duinen en waar die radarposten stonden.
TIJDLIJN:
20 april 1939: In het gebouw "Domi" te Overveen wordt een luchtbeschermingstentoonstelling geopend die zal duren t.m 22 april van de maand.
12 mei 1939: In gebouw "Domi" te Overveen wordt een propaganda-avond gehouden door de afd. Bloemendaal-Overveen van de Nederlandse Vereniging voor Luchtbescherming.
30 augustus 1939: Ten behoeve van de Luchtbeschermingsdienst wordt op het Kopje van Bloemendaal een waarnemeingspost ingericht. Kort daarna worden eveneens posten gevestigd op het Juliana-Kopje en in de toren van Huize Kareol in Aerdenhout.
September 1939: Het Comité voor de Vrijwillige Luchtbeschermingsdienst houdt in verschillende delen van de gemeente vergadering en voorlichtingsavonden. Het Algemeen Comité te Bloemendaal staat onder leiding van Mr. J. Bierens de Haan, secretaris is de heer H.W.A. Hofmeester. De gemeente is verdeeld in 4 onderafdelingen, elk staande onder een hoofd, n.l. Bloemendaal-Santpoort: de heer ir. M.J.Schoen, Overveen: de heer L. Bouwman, Aerdenhout:-Bentveld: mr. J. vd Vlugt en Vogelenzang: J.H. Caro. Toegevoegd: L.B. Zon als algemeen secretaris van de onderafdeling Bloemendaal-Overveen van de Ned. Vereniging voor Luchtbescherming. Technisch adviseur: J.M. Verkerk. Het bureau van de Luchtbeschemingsdienst is gevestigd in het Politiebureau te Overveen.
Het Politiebueau te Overveen waar de Luchtbeschermingsdiens haar vestiging had. Het Politiebureau is beschermd met zandzakken.
17 november 1939: Van half negen tot tien uur des namiddags wordt te Bloemendaal een verduisteringsproef gehouden ten behoeve van de Luchtbeschermingsdienst.
De oorlog breekt uit:
10 mei 1940: Nederland wordt overvallen en enkele dagen later capituleerd Nederland na het bombardement op Rotterdam.
4 juni 1940: De uitkijkpost op het Koningin Wilhelminaduin ('t Kopje) te Bloemendaal wordt op Duits bevel weer door de Luchtbeschermingsdienst betrokken.
Dit was wat er overbleef van het Koolhovenmonument op het Kopje ban Bloemendaal. Op de plaats van dat monument kwam deze toren en die staat er heden ten dagen nog. De toren is nu een onderdeel van de restaurant-paviljoen "Pepers Pannenkoekhuis" en is dagelijks geopend.
Juli 1941: De toren van Huize "Kareol" aan de Van Lennepweg 16 te Aerdenhout wordt ingericht als als uitkijkpost van de Luchtbeschermingsdienst.
13 augustus 1941: De wachtpost van de Luchtbeschermingsdienst op het Julianaduin te Aerdenhout wordt ingetrokken en vervangen door één in de toren van huize "Kareol" aan de Van Lennepweg 16 te Aerdenhout.
16 juli 1942: Het landgoed Elswout was reeds in Duitse handen maar op deze datum worden de Elswoutlaan en het Duinvlietspad afgesloten voor alle verkeer. De Duitsers richting omstreeks deze tijd een belangrijke telefoon- en radiostation op.
Een op Elswout werkzame timmerman, de heer J. Onstein, weet later van de code waarin de Duitsers uitzenden een afschrift of kopie in handen te krijgen, die hij aan de "ondergrondse"in Bloemendaal overhandigd. Met behulp van deze code heeft men vele Duitse berichten kunnen ontcijferen en konden waarschuwingen voor een komende luchtaanval tijdig naar Engeland worden gezonden. Met deze afluisterpost was de cirkel van afluisterposten rond de duinen rond.
Deze radarpost stond in Het Langerak - Kennemerduinen. Gelukkig beschikte de website Zandvoort over deze foto waardoor wij kunnen zien zoals de radar er echt uitzag. Hieronder twee foto's van vlak na de oorlog.
Canadezen militairen brengen een bezoek aan de radarpost in de zomer van 1945.
Naast te dienen als klimtuig werd er stap voor stap ook aan de radar gesloopt.
Herfst 1945: Een excursie voor de Vereniging van oud-illegale werkers naar de Duitse zoeklichten, luisterapparatuur en bunkers in de duinen.
Zonder begeleiding van gids was het levens gevaarlijk in de duinen vrij rond te lopen. Overal lag nog munitie.